Meksika Sargasso Körfezi’nde üredikten sonra, hayatta kalabilmek için larva evresinde okyanusu aşarak 3 yıl süren zorlu bir yolculukla 7 bin kilometre giderek Aydın ve Muğla iline sınırları olan Bafa Gölü’ne ulaşan yılan balıkları, bilim dünyasının ilgisini çekmeyi sürdürüyor. Adnan Menderes Üniversitesi (ADÜ) Teknokent bünyesinde yer alan Karya Farma HBX Ar-Ge, bu özel canlıların hayatta kalma stratejileri ve biyolojik yapılarını incelemek için kapsamlı bir araştırma süreci yürütmektedir. Araştırmalar, firmanın 18 farklı patente sahip olmasını sağladı.
Karya Farma HBX Ar-Ge Kurucusu Hakan Başlık ve Kimyager Aslı Aktaş’ın liderliğindeki projede, yılan balıklarının mukus salgısı ve esnek vücut yapılarından elde edilecek faydalar, hem tıbbi hem de askeri alanlarda değerlendirilmeye alındı.
“Hayatta kalma ustalığı ve kendilerini koruma sistemleri dikkat çekici”
Yılan balıklarının hayatta kalma becerileri ve göç yolculuklarındaki kendilerini koruma yöntemleri, Hakan Başlık tarafından oldukça ilgi çekici bir buluş olarak ifade edildi. Başlık, “Gelişmiş radar ve navigasyon teknolojilerine rağmen, bu balıkların içgüdüleri sayesinde zorlu bir göç yolculuğunu başarıyla tamamladıklarını gözlemledik. Ayrıca, avcılardan korunmak için ürettikleri kaygan mukus tabakası, bakterilere ve parazitlere karşı etkili bir savunma mekanizması oluşturuyor. Uzun ve esnek vücut yapıları ise onların dar alanlardan hızlıca kaçmalarına olanak sağlıyor. Tüm bu özellikler, Karya Farma ekibinin yeni biyolojik kaplama malzemeleri ve sualtı teknolojileri geliştirme çalışmalarında ilham kaynağı oldu” diye belirtti.
Hakan Başlık, yaptıkları araştırmaların ardından yılan balıklarından elde edilen biyolojik yapıların çok çeşitli alanlarda kullanılma potansiyelini gördüklerini aktardı. Yılan balıklarındaki antibakteriyel ve antifungal özellikler taşıyan mukus tabakasının, zorlu koşullarda yaşayan ve uzun süre operasyona tabi olan bireylerde enfeksiyon riskini azaltma potansiyeline sahip olduğunu vurguladı. Ayrıca, esnek yapılarından ilham alınarak sualtı robotları ve askeri giysilere yönelik tasarımlar gerçekleştirildiği belirtildi. NASA ile gerçekleştirilen işbirliklerinde ise astronotlara özel diyet formlarının geliştirilmesi üzerine çalışmalar yapıldığına dikkat çekti. Yılan balıklarının metabolik adaptasyon mekanizmalarının bu araştırmalara önemli katkılar sağladığı ifade edildi.
Karya Farma HBX Ar-Ge, yılan balıklarının kurutulup toz haline dönüşümünün yara iyileştirici ajan olarak kullanılabileceğini de aktardı. HBX Ar-Ge araştırma ekibinden Kimyager Aslı Aktaş, bu balıklardan elde edilen proteinlerin doku yenilenmesini hızlandırabileceğini ve enfeksiyonları önleyebileceğini bildirdi. Özellikle kollajen açısından zengin olan yılan balıklarından elde edilen bu toz, yara kremleri ve biyomedikal malzemeler için hammadde olarak değerlendirilebileceği belirtildi.
